در سیستم فنی تمامی خودروها برخی از قطعات به‌کار گرفته شده‌اند که در صنعت نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. یکی از قطعات مشترک در صنعت و خودروها، بلبرینگ است. بلبرینگ‌ها را معمولا براساس نوع و کارایی که دارند در شغل‌های صنعتی و خودروها مورد استفاده قرار خواهند گرفت. بلبرینگ نیز همانند دیگر قطعات دارای عمر مفیدی است. در ادامه شما را بیشتر با بلبرینگ و عمر مفید آن آشنا خواهیم کرد.
بلبرینگ چیست و چه کاربردی دارد؟
بلبرینگ در لغت به معنای “توپ حامل” است. بلبرینگ در واقع یکی از انواع یاتاق یا همان توپی به شمار می‌رود. این ابزار در تمامی وسایلی که چرخش دارند برای جلوگیری از اصطکاک و ساییدن، در زمان جرخیدن روی یکدیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. چرخش وسایل سنگین و حرکت کردن آن‌ها مانند لاستیک یا خرچ خودرو، به کمک بلبرینگ انجام می‌شود. البته لازم به ذکر است که بلبرینگ در تمامی قسمت‌های اتومبیل که اصطکاک دارد کارایی خواهد داشت. از جمله بخش‌هایی که بلبرینگ در آن‌ها کارایی دارد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- بلبرینگ دینام
- بلبرینگ پلوس
- بلبرینگ گیربکس
- بلبرینگ فرمان
- بلبرینگ دنده هرزگرد
- بلبرینگ چرخ
- بلبرینگ اکسل
به‌طور کلی بلبرینگ 3 وظیفه اصلی و مهم دارد که شامل موارد زیر می‌شوند:
- موثر در انتقال قدرت در بین دیگر قطعات خودرو:
بلبرینگ می‌تواند شرایط چرخیدن بعضی از قطعات خودرو را روی یکدیگر امکانپذیر سازد. همچنین به‌راحتی از به وجود آمدن اصطکاک بین قطعات جلوگیری می‌کند و در عین حال نیرو را بین قطعات مختلف، پخش خواهد کرد.
- مانع ایجاد اصطکاک:
بلبرینگ می‌تواند در کنار انتقال نیرو، از بالا رفتن استهلاک قطعات خودرو جلوگیری نماید و همچنین با این کار انرژی ایجاد شده در خودرو به‌راحتی تحت تاثیر گرما و اصطکاک موجود قرار می‌گیرد.
- جلوگیری از ساییدن قطعات و سطوح موجود در خودرو:
با کمک بلبرینگ می‌توان از ایجاد تماس تحلیل شده و به وجود آمدن خوردگی در بین سطوح جلوگیری کرد. در نتیجه قطعات در اثر سایش آسیب نخواهند دید.
بلبرینگ از چه چیزی تشکیل شده است؟
بلبرینگ‌ها قطعات کوچکی در خوردوها بوده‌اند که اجزای تشکیل‌دهنده آن‌ها زیاد هستند. تمامی این اجزا با ظرافت و دقت کامل در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند. هر کدام از آن‌ها کار مختص به خود را انجام می‌دهند. اجزای تشکیل‌دهنده بلبرینگ شامل 4 بخش مهم و اصلی می‌شوند که به شرح زیر هستند.
- رینگ یا همان کنس:
در همه بلبرینگ‌ها دو عدد کنس داخلی و خارجی وجود دارند. این رینگ‌ها دیگر اجزای بلبرینگ را از هر دو سمت شامل می‌شوند. جنس رینگ یا کنس‌ها از آلیاژهای قوی فولادی است.
- رول یا همان ساچمه بلبرینگ:
رول‌ها نقش غلتک در بلبرینگ را ایفا می‌کنند و با چرخیدن سبب حرکت بلبرینگ می‌گردند. این رول‌ها نیز از فولاد ساخته می‌شوند.
- کیج و یا قفسه بلبرینگ:
کیج‌ها وظیفه جلوگیری از برخورد ساچمه‌ها به یکدیگر را برعهده دارند. همچنین قفسه در بلبرینگ، از حرکت افقی یا جانبی در ساچمه جلوگیری می‌نماید. به‌طور معمول کیج‌ها را از فیبر، فولاد یا برنج می‌سازند.
- کاسه نمد در بلبرینگ:
کاسه نمد بین رینگ و کیج واقع می‌شود. معمولا کاسه نمد در دو سوی کیج و در بین رینگ داخلی و خارجی یا در میانه رینگ داخلی و کیج قرار می‌گیرد. کاسه نمد وظیفه جلوگیری از خارج شدن روغن هیدرولیک از بلبرینگ را برعهده دارد تا این روغن روی کیج‌ها و رول‌ها نریزد. در اصل کاسه نمد به عنوان یک عایق در برابر ورود آب به داخل بلبرینگ عمل می‌نماید.
محاسبه طول عمر بلبرینگ
برخی از افراد بر این باور هستند که اگر از بلبرینگ‌ها به‌درستی نگهداری کنند می‌توانند از آن‌ها به‌صورت نامحدود استفاده نمایند. در حالی که این فرض کاملا اشتباه است و عمر بلبرینگ‌ها نامحدود نیست. بلبرینگ‌ها جزئی از یاتاق‌ها به شمار می‌روند و عمری محدود دارند. اگر بتوان از وارد شدن گردوخاک به داخل آن‌ها جلوگیری کرد و به نحوه صحیح آن‌ها را روانکاری نمود و همچنین بتوان از آن‌ها در یک دمای خوب و معتدل نگهداری کرد، به‌راحتی این امکان وجود خواهد داشت که بلبرینگ‌ها را تا مدت زمانی که برای آن‌ها در نظر گرفته شده مورد استفاده قرار داد.
براساس اطلاعات به دست آمده، یاتاق‌ها تا زمانی که از بین بروند، میلیون‌ها بار در خودرو جابه‌جا می‌شوند. در نتیجه باید مدت زمان کوتاهی را برای طول عمر بلبرینگ‌ها در نظر گرفت. یک راه کلی برای محاسبه طول عمر بلبرینگ‌ها وجود دارد که به شرح زیر است.
- میزان چرخیدن بلبرینگ‌ها تا زمان ایجاد اولین علائم خرابی
- تعداد ساعت‌هایی که بلبرینگ با یک سرعت مشخص کارد کرده، تا زمان ایجاد اولین علائم خرابی
عوامل فرسودگی بلبرینگ ها
خستگی در اجزای بلبرینگ‌ها باعث خراب شدن و فرسودگی آن‌ها خواهد شد. خستگی در بلبرینگ‌ها را می‌توان به‌صورت زیر تعریف کرد:
شکستن مواد بر اثر ایجاد تنش‌های پی‌درپی که استحکام ماده را کم خواهد کرد، خستگی بلبرینگ نام دارد. تنش‌های پی‌درپی باعث به وجود آمدن میکرو و ترک‌های مختلفی در مواد بلبرینگ خواهند شد. ترک‌های موجود در گذر زمان بیشتر می‌شوند و سبب شکستگی مواد بلبرینگ خواهند شد.
برای به دست آوردن شاخص اندازه ترک در ماده باید به نظر تولیدکنندگان بلبرینگ را توجه کرد. اگر حفرهای به اندازه 0.001 اینچ روی سطح یاتاق ایجاد شوند به معنای عمر موجود در بلبرینگ است. البته این موضوع را نمی‌توان معیاری درست و دقیق برای طول عمر بلبرینگ‌ها در نظر گرفت.
نکات مهم در زمان خرید بلبرینگ
- معتبر بودن برند بلبرینگ: نوع برند و کمپانی که بلبرینگ را از آن خریداری می‌کنید در کیفیت و بالا رفتن طول عمر آن تاثیر زیادی دارد.
- میزان قیمت بلبرینگ انتخابی: اگر قیمت بلبرینگ انتخابی شما پایین باشد بدون شک کیفیت پایین‌تری نیز خواهد داشت. در نتیجه نباید از آن انتظار داشت که از طول عمر بالایی برخوردار باشد.
- اصالت و اصل بودن بلبرینگ‌ها: امروزه در بازار بلبرینگ‌های تقلبی بسیار یافت می‌شوند. تقلبی بودن بلبرینگ‌ها بدون شک در کاش طول عمر آن‌ها تأثیر بسزایی خواهد داشت.
- بررسی پلمپ بودن و داشتن شماره فنی بلبرینگ: بلبرینگی که برای خرید انتخاب می‌کنید حتما باید بسته‌بندی پلمپ داشته باشد و شماره فنی آن خوانا باشد. این مورد نیز یکی از عوامل تأثیرگذار در افزایش طول عمر بلبرینگ به حساب می‌آید.
- داشتن دوام بالا در برابر خستگی: بلبرینگ‌هایی که توانایی بالییا در مواجه با تنش‌های پی‌درپی دارند، کمتر با پدیده خستگی مواجه می‌شوند و دیرتر فرسوده خواهند شد؛ در نتیجه عمر بیشتری نیز خواهند داشت.
کلام پایانی
بلبرینگ‌ها از جمله اقلام مهم در هر خودرو برای جلوگیری از اصطکاک میان قطعات به شمار می‌روند. بلبرینگ‌ها از اجزای مختلفی مانند رول، کیج، کاسه نمد و رینگ تشکیل می‌شوند. این اجزا همگی از فولاد سخت و محکم تولید می‌گردند. بلبرینگ‌ها را باید در شرایط دمایی متعادل نگهداری کرد تا میزان عمر مناسبی داشته باشند. همچنین در زمان خرید بلبرینگ‌ها باید موارد مختلفی مانند اصالت، برند، بسته‌بندی و… آن‌ها را نیز مورد بررسی قرار داد.
