لقی داخلی بیرینگ در واقع فاصله حلقه داخلی یا بیرونی است که در زمان ثابت شدن حلقه دیگر حرکت می‌نماید. این حرکت می‌تواند در جهت شعاعی یا در جهت محوری اتفاق بیفتد. در صورتی که حرکت در جهت شعاعی باشد، به اصطلاح به آن لقی داخلی شعاعی و در صورتی که در جهت محوری باشد، به آن لقی داخلی محوری گفته می‌شود. به طور کلی عملکرد بلبرینگ‌ها تا حد بسیار زیادی به لقی داخلی وابسته است. لقی نامناسب می‌تواند منجر به خستگی غلتک و همچنین تولید گرما شود. ایجاد سر و صدا و لرزش نیز از دلایل لقی نامناسب بلبرینگ هستند. برای اندازه‌گیری لقی داخلی بیرینگ‌ها از یک بار مشخص استفاده خواهد شد. همچنین انتخاب قطعه مناسب برای عملکرد صحیح دستگاه بسیار حائز اهمیت است. لقی داخلی بلبرینگ در شرایط کار باید حدود صفر باشد.
لقی داخلی بلبرینگ چیست؟
در اکثر رولبرینگ‌ها یا بلبرینگ‌ها فاصله‌ای بین رینگ‌ها وجود دارد. به این فاصله که رینگ می‌تواند در جهات مختلف مانند شعاعی یا محوری حرکت کند، لقی داخلی می‌گویند. در صورتی که بلبرینگ بتواند بار شعاعی را تحمل کند، به آن لقی شعاعی و در صورتی که بلبرینگ توانایی تحمل بار محوری را داشته باشد، به آن لقی محوری گفته می‌شود. بین لقی داخی بلبرینگ قبل نصب و پس از نصب تفاوت زیادی وجود دارد. این تفاوت به این دلیل است که بیرینگ‌ها پس از نصب، به دمای کارکرد می‌رسند. به همین دلیل لقی بلبرینگ پیش از نصب و پس از نصب وجود خواهد داشت.
در مواقعی که عدم انطباق وجود داشته باشد، بلبرینگ خود تنظیم گزینه‌ای مناسب است. این خاصیت در رولبرینگ کارب نیز مشاهده می‌شود؛ اما نیدل بیرینگ و رولبرینگ‌های استوانه‌ای این قابلیت را دارا نیستند. عملکرد نیدل بیرینگ از نظر میزانو قدرت تحمل بار مانند بلبرینگ تماس زاویه‌ای است. هرگاه به علت لقی، میزان جابه‌جایی بارها بسیار زیاد باشد، قطعه‌ای نیاز داریم که بتواند به خوبی میزان بارها را تحمل کند. در این صورت بلبرینگ تماس زاویه‌ای نیاز ما را برطرف خواهد کرد.
نقش انواع بلبرینگ ها در تشخیص لقی
لقی بلبرینگ‌ها به سه دسته کلی طبقه‌بندی می‌شود. طبقه‌بندی‌ها با در نظر گرفتن زمان‌های قبل از نصب و حین کارکرد و پس از نصب مشخص می‌گردند. به طور کلی میزان لقی این قطعات صنعتی به سه عامل بستگی دارد. این سه عامل شامل تغییرات دمایی، نوع انطباق بلبرینگ و محیط کار آن می‌شود. این موارد از مهم‌ترین مواردی هستند که مشخص‌کننده میزان لقی بلبرینگ خواهند بود. نکته دیگری که در رابطه با لقی بلبرینگ وجود دارد این است که لقی داخلی را معمولاً با حرف C نمایش می‌دهند. با در نظر گرفتن میزان کارکرد قطعه به حرف C، عدد اضافه و یا کم خواهد شد. برای مثال در بسیاری از بلبرینگ‌ها، لقی‌هایی با عدد ۱ و ۲ نمایش داده می‌شود این لقی‌ها از حد نرمال کمتر هستند و در صورتی که لقی‌های C۳، C۴ نمایش داده شوند، میزان لقی از حد نرمال بالاتر است.
حداکثر میزان مجاز لقی بلبرینگ
میزان لقی انواع بلبرینگ مانند بلبرینگ کف گرد، بلبرینگ شیار عمیق، بلبرینگ تماس زاویه‌ای و بلبرینگ خود تنظیم با یکدیگر متفاوت هستند؛ اما میزان لقی یا تلرانس یک بلبرینگ به واسطه کارخانه سازنده مشخص خواهد شد. این میزان به خریدار نیز اعلام می‌شود. حداکثر میزان مجاز لقی داخلی برای انواع بلبرینگ‌ها شامل سه شماره بیشتر از بالاترین میزان مجاز لقی است.
دلایل لقی داخلی بلبرینگ ها
در صورتی که بلبرینگ منطبق با محور و محفظه باشد، کمترین میزان لقی را شاهد خواهیم بود و در صورتی که میزان این انطباق کاهش یابد، اختلاف موجود نیز افزایش پیدا می‌کند. میزان لقی بلبرینگ به عواملی مانند محیط کار و نوع انطباق بستگی دارد. همچنین تغییرات دما نیز می‌تواند میزان لقی داخلی بلبرینگ را افزایش دهد. در محیط‌هایی که آلودگی وجود دارد، از بلبرینگ‌هایی با لقی بیشتر استفاده خواهد شد.
بسیاری از کارخانه‌ها و تولید‌کنندگان برای رفع مشکلات مربوطه، اقدام به تولید بلبرینگ‌ها با ترانس‌های مختلف می‌کنند. هنگامی که دستگاه مورد نظر شروع به کار می‌کند، بلبرینگ‌ها باید دارای کمی لقی باشند؛ چراکه با افزایش دما رینگ‌ها داخلی و خارجی منبسط خواهند شد. لقی داخلی بلبرینگ از نوع C۰ تا C۵ طبقه‌بندی می‌شود. در حقیقت C۰ به عنوان نشانه کمترین میزان لقی و C۵ به عنوان نشان دهنده بیشترین میزان لقی در بلبرینگ است.
اکثر دستگاه‌هایی که در ساخت و تولید قطعات صنعتی از آن‌ها استفاده می‌شود، از لقی C۳ برخوردار هستند. در صورتی که انتخاب درستی انجام شود، از خرابی‌های بعدی جلوگیری به عمل خواهد آمد. عوامل بسیار مهمی در تعیین نوع لقی بلبرینگ تأثیر‌گذار هستند که اصلی‌ترین آن‌ها شامل نوع بلبرینگ و قطر شافت است. به عنوان مثال در موتور‌ها و فن‌ها و در برخی از تجهیزاتی که با سرعت زیاد در حال دوران هستند؛ استفاده از بلبرینگ با لقی بالا، باعث ایجاد ارتعاش یا ویبره خواهد شد.
در تجهیزات و مکان‌هایی که دما زیاد است از کلاس‌های لقی بالا استفاده می‌شود؛ چراکه در این صورت با افزایش دما آسیبی به بیرینگ و ماشین آلات وارد نخواهد شد. لقی بلبرینگ باعث شده تا شافت به صورت محوری و شعاعی جابه‌جا شود. به بیان دیگر لقی شعاعی و محوری به فضایی اطلاق می‌شود که عمود بر شافت و به موازات آن وجود دارد.
تأثیر لقی در قیمت و عمر مفید بلبرینگ
یکی از موارد بسیار مهم و حائز اهمیت که باعث می‌شود تا عمر یک بلبرینگ یا حتی رولبرینگ افزایش پیدا کند، نحوه صحیح نصب آن‌ها است. در واقع این قطعات باید مطابق با مشخصاتی که کارخانه سازنده آن را تعریف کرده است، نصب گردد. مطمئناً میزان لقی به تنهایی نمی‌تواند تأثیر مستقیمی بر روی قیمت بلبرینگ بگذارد. در بسیاری از مواقع عوامل دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند به طور مستقیم بر روی قیمت بلبرینگ تأثیر‌گذار باشند. برخی از این موارد شامل کیفیت قطعه و برند تولیدی آن می‌شوند. این موارد از عوامل بسیار مهم و تأثیر‌گذار بر روی قیمت انواع بلبرینگ هستند. به بیان دیگر تأثیر لقی و تلرانس بلبرینگ یک تأثیر غیرمستقیم در قیمت به شمار می‌آید.
